Trong sản xuất cơ khí, thước quang là thiết bị quan trọng giúp đo hành trình, kiểm soát sai số và nâng cao độ chính xác cho máy móc. Việc lựa chọn đúng loại thước quang phù hợp với từng loại máy, nhu cầu sản xuất và ngân sách đầu tư sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, tăng tuổi thọ thiết bị và cải thiện chất lượng sản phẩm.
1. Chọn thước quang theo loại máy
Không có một loại thước quang nào phù hợp cho tất cả máy móc. Một số hướng dẫn cơ bản:
Máy tiện: Lắp thước trục X và Z, độ phân giải 5 µm đủ dùng; gia công chi tiết chính xác nên chọn 1 µm. Hành trình bàn dao 200–1000 mm.
Máy phay đứng và ngang: Lắp cả 3 trục X, Y, Z; độ phân giải 1–5 µm, ưu tiên 1 µm cho khuôn mẫu và chi tiết chính xác. Hành trình trục X 1000–1500 mm, trục Y, Z ngắn hơn.
Máy mài phẳng, mài tròn: Yêu cầu độ chính xác cao, chọn thước 1 µm hoặc tốt hơn.
Máy khoan – doa: Chủ yếu trục Z, độ phân giải 5 µm đủ dùng; gia công lỗ chính xác cần 1 µm.
Máy CNC retrofit: Thước 1–5 µm, tùy chi tiết cần gia công, giúp nâng cấp máy cũ hiệu quả và tiết kiệm.
2. Yếu tố kỹ thuật cần lưu ý
Độ phân giải: Chọn 1 µm, 5 µm hay 10 µm tùy nhu cầu.
Chiều dài hành trình: Phù hợp hành trình máy, tránh thừa hoặc thiếu.
Môi trường làm việc: Chống bụi, dầu, phoi nếu cần.
Tương thích với bộ hiển thị (DRO): Đảm bảo kết nối chính xác, tránh lỗi đo.
Ngân sách đầu tư: Xưởng lớn chọn thước cao cấp; xưởng vừa và nhỏ có thể cân nhắc sản phẩm giá hợp lý, dễ bảo trì.
3. Lưu ý vận hành
Một số lỗi thường gặp: sai song song, nhiễu điện, cáp tín hiệu gập/gãy, bụi bám, sai cấu hình DRO, rung hoặc trôi sai số theo nhiệt độ. Giải pháp là căn chỉnh, bảo vệ thước, bố trí cáp hợp lý, kiểm tra điện áp và hiệu chỉnh bộ hiển thị.